Numarası : 2018 / 20
Tarihi : 10/6/2018
13 Eylül 2018 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 85 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile; Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında yapmış oldukları bazı sözleşmelerde, sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak belirlenemeyeceği düzenlenmişti. Ayrıca düzenlemenin yürürlüğe girdiği 13 Eylül 2018 tarihinden itibaren 30 gün içinde, daha önce yapılmış olan yürürlükteki sözleşmelerde döviz cinsinden kararlaştırılmış bulunan bedellerin TL’ye çevrilmesi gerektiğine hükmedilmişti. Söz konusu düzenlemenin uygulanmasına yönelik Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından döviz cinsinden ve dövize endeksli sözleşmelere yönelik düzenlemelerin yer aldığı Tebliğ, 6 Ekim 2018 tarihli ve 30557 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
Bu sirkülerimizde Türk Lirası ile yapılması zorunlu olan veya döviz cinsinden yapılması istisna sayılan sözleşmelere yönelik yayımlanan Tebliğ'de yer alan düzenlemeler ele alınmıştır.
Anahtar Kelimeler: finansal kiralama, döviz kuru, TÜFE, sözleşme, yerleşik kişi
Türk Lirası İle Yapılması Zorunlu Sözleşmeler:
Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri aşağıda belirtilen sözleşmelerde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırmaları mümkün değildir.
——Gayrimenkul satış sözleşmeleri,
——Gayrimenkul kiralama sözleşmeleri,
(Aşağıda belirtilen sözleşmelerin genel olarak TL ile yapılması zorunlu olup bazı istisna halleri mevcuttur.)
——İş sözleşmeleri,
——Danışmanlık, aracılık ve taşımacılık dâhil hizmet sözleşmeleri,
——Eser sözleşmeleri,
——İş makineleri dâhil taşıt satış sözleşmeleri.
Döviz Cinsinden Veya Dövize Endeksli Kararlaştırılabilecek Sözleşmeler (İstisna Halleri):
Tebliğ ile bazı sözleşmelere istisna getirilmiştir. Buna göre aşağıda belirtilen sözleşmelerde sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılabilecektir:
İş Sözleşmeleri
——Türkiye’de yerleşik olmakla birlikte, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan kişiler ile yapılan iş sözleşmeleri
Hizmet Sözleşmeleri
——Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan kişilerin taraf oldukları hizmet sözleşmeleri,
——İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri,
——Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışında gerçekleştirecekleri faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri,
——Türkiye’de yerleşik kişilerin, kendi aralarında akdedecekleri, Türkiye’de başlayıp yurt dışında sonlanan ve yurt dışında başlayıp Türkiye’de sonlanan elektronik haberleşme ile ilgili hizmet sözleşmeleri,
——Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri, bilişim teknolojileri kapsamında yurt dışında üretilen yazılımlara ilişkin satış sözleşmeleri ile donanım ve yazılımlara ilişkin lisans ve hizmet sözleşmeleri,
——Dışarıda yerleşik kişilerin Türkiye’de bulunan; şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, doğrudan veya dolaylı olarak yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin bulunduğu şirketler ile serbest bölgedeki faaliyetleri kapsamında serbest bölgelerdeki şirketlerin taraf olduğu iş ve hizmet sözleşmeleri,
Menkul Satış veya Kiralama Sözleşmeleri
——Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri menkul satış veya kiralama sözleşmeleri,
Eser Sözleşmeleri
——Gemilerin inşası, tamiri ve bakımına ilişkin eser sözleşmeleri,
Finansal Kiralama ve Leasing Sözleşmeleri
——Gemilere ilişkin finansal kiralama (leasing) sözleşmeleri,
——Yurt içinden ve yurtdışından temin edilen krediler kapsamında yapılacak finansal kiralama (leasing) sözleşmeleri,
SPK Sözleşmeleri
——Sermaye Piyasası Kanunu ile bu Kanuna dayalı olarak yapılan düzenlemeler çerçevesinde sermaye piyasası araçlarının (yabancı sermaye piyasası araçları ve depo sertifikaları ile yabancı yatırım fonu payları da dahil olmak üzere) döviz cinsinden oluşturulması, ihracı, alım satımı ve yapılan işlemlere ilişkin yükümlülükler,
Kamu Kurum ve Kuruluşların Taraf Olduğu Sözleşmeler
——Kamu kurum ve kuruluşları ile Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı şirketlerinin taraf olduğu gayrimenkul satış ve gayrimenkul kiralama dışında kalan sözleşmeler,
——Kamu kurum ve kuruluşlarının taraf olduğu döviz cinsinden veya dövize endeksli ihaleler, sözleşmeler ve milletlerarası antlaşmaların ifası kapsamında olmak kaydıyla; yüklenicilerin üçüncü taraflarla akdedeceği gayrimenkul satış, gayrimenkul kiralama ve iş sözleşmeleri dışında kalan sözleşmeler,
——Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın “Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun” kapsamında gerçekleştirdiği işlemlerle ilgili olarak bankaların taraf olduğu sözleşmeler,
Havayolu Faaliyetlerine İlişkin Sözleşmeler
——Aşağıda faaliyet konuları belirtilen havayolu işletmeleri Türkiye’de yerleşik kişilerle döviz cinsinden veya dövize endeksli bedeller içeren sözleşmeler yapabilecektir. Ancak gayrimenkul satış, gayrimenkul kiralama ve iş sözleşmeleri istisna kapsamına dahil olmayıp, bu sözleşme bedelleri Türk Lirası cinsinden belirlenecektir.
------•Türkiye’de yerleşik yolcu, yük veya posta taşıma faaliyetinde bulunan ticari havayolu işletmeleri,
------•Hava taşıma araçlarına, motorlarına ve bunların aksam ve parçalarına yönelik teknik bakım hizmeti veren şirketler,
------•Sivil havacılık mevzuatı kapsamında havalimanlarında yer hizmetleri yapmak üzere çalışma ruhsatı alan veya yetkilendirilen kamu ya da özel hukuk tüzel kişiliği statüsündeki kuruluşlar ile söz konusu kuruluşların kurdukları işletme ve şirketler ile doğrudan veya dolaylı olarak sermayelerinde en az %50 hisse oranına sahip olduğu ortaklıklar.
Döviz Cinsinden Düzenlenmiş Sözleşmelerde Bedelin Türk Lirası’na Çevrilmesinde Esas Alınacak Kur ve Sözleşme Yenileme
Tebliğ ile istisna kapsamına alınmayan sözleşmelerde yer alan bedellerin; 13 Ekim 2018 tarihine kadar, Türk parası olarak taraflarca yeniden belirlenmesi zorunludur.
Buna göre taraflar aralarında;
——Mutabık kalırsa, kuru kendileri belirleyecektir.
——Mutabık kalamazlarsa, akdedilen sözleşmelerde döviz veya dövize endeksli olarak belirlenen bedeller, söz konusu bedellerin 2 Ocak 2018 tarihinde belirlenen gösterge niteliğindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası efektif satış kuru kullanılarak hesaplanan Türk parası cinsinden karşılığının 2 Ocak 2018 tarihinden bedellerin yeniden belirlendiği tarihe kadar Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak artırılması suretiyle belirlenecektir.
Yenilenecek Sözleşmelerde Damga Vergisi
Bilindiği üzere bir sözleşme yapıldığında sözleşme bedelinin binde 9,48'i oranında damga vergisi alınmaktadır. Yine Damga Vergisi Kanunu’nun 14’üncü maddesi gereğince, belli parayı ihtiva eden sözleşmelerin değiştirilmesi halinde artan miktar aynı nispette vergiye tabidir.
Saygılarımızla.
Bu sirkülerlerde yer alan ifadeler; ilgili Kanun, Tebliğ veya Kararda yer alan düzenlemeler hakkında özet ve genel bilgilendirme amacı taşımaktadır. Sirkülerlerde yer alan bilgilerin sağlıklı bir şekilde uygulanması noktasında bizimle irtibata geçmeniz tavsiye edilir.